ماجرای اینترنت فیزیک نظری چیست؟

ماجرای ورود اینترنت به ایران و مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات به هم پیوند خورده اند و حتی شنیده می شود یکی از مهمترین مراکز اینترنت کشور مرکز فیزیک نظری است که در این مقاله قرار است ببینیم اینترنت و مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات کجا به هم متصل شدند؟ همراه داتیس نتورک باشید.

پیشینه اینترنت در ایران به دقت روشن نیست. به گفته دکتر شهشهانی پس از جنگ بجز مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات، نهادهای دیگری از طریق تماس تلفنی به شبکه وصل می‌شدند اما به سایرین خدمات نمی‌دادند.

اینترنت بصورت عمومی از حدود سال‌های 1993 (معادل ۱۳۷۲ خورشیدی) برای استفاده‌های دانشگاهی وارد ایران شد.

در سال 1368 پس از افتتاح مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات، بنا بر درخواست استادهای دانشگاه که در خارج از ایران با پست الکترونیکی آشنا شده بودند، فکر برقراری این ارتباط شکل گرفت.

طی تماس‌های محمد جواد لاریجانی با عبدالاسلام، رئیس مرکز تحقیقات فیزیک نظری ایتالیا، مرکز مشابه در ایران به مرکز آکادمیک و تحقیقات اروپا (EARN) معرفی شد تا دسترسی به شبکهٔ بیت نت برای این مرکز فراهم شود.

شبکه بیت‌ نت با شبکه اینترنتی که امروز استفاده می‌شود تفاوت‌های بسیار داشت.

استفاده اصلی که از آن می‌شد دریافت و ارسال نامه‌های الکترونیکی بود.

سیاوش شهشهانی، قائم مقام آن زمان مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات ایران، در مصاحبه‌ای می‌گوید:

«وقتی عضویت ما را تصویب کردند یک بند جدید هم به تعهدات اعضا اضافه کردند و آن اینکه از شبکه برای تبلیغات مذهبی استفاده نشود!»

یکی دیگر از تعهدات این بود که هیج عضوی نباید جلوی عبور اطلاعات از کشوری به کشور دیگر را بگیرد.

محمد جواد لاریجانی فردی بود که تعهدات لازم برای برقراری این اتصال را پذیرفت و توافق‌نامه را امضا کرد.

مرکز در ابتدا از طریق اتصال با شماره‌گیری (dial-up) و با استفاده از خط تلفن به دانشگاهی در اتریش متصل شد.

پس از آن یک خط استیجاری (leased line) با دانشگاه وین برقرار شد. این اتصال از سال 1993 به شکل رسمی در آمد.

شبکه بیت‌ نت تنها از طریق سیستم‌عامل‌های آی پی ام و بر روی کامپیوترهای VAX قابل استفاده بود.

پس از آگاهی از پروتکل اینترنتی TCP/IP، مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات ایران به سمت استفاده از اینترنت گام برداشت و از طریق همان دانشگاه وین به اینترنت نیز متصل شد.

پس از برقراری اتصال با اینترنت از طریق مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات خدمات فقط به کاربران دانشگاهی داده می‌شد و ندا رایانه بود که برای نخستین بار امکان استفاده از پست الکترونیکی اینترنتی را برای عموم فراهم آورد.

مرکز اینترنت فیزیک نظری هنوز هم فعال است و شنیده ها حاکی از این است که دیتاسنتری در این مکان تجهیز شده است و بخشی مهمترین وب سایت های دولتی و ارگان ها در این مرکز میزبانی می شوند.