بلاک چین یا Blockchain در لغت به معنی زنجیره بلاک است که با مشهور شدن بیت کوین مورد توجه قرار گرفت اما در واقع می توان گفت فناوری بلاکچین بسیار گسترده تر و کاربردی تر است و در این مقاله با مفهوم Blockchain بیشتر آشنا می شویم، همراه داتیس نتورک باشید.
بلاک چین چیست؟
به شکل کلی بلاک چین یک نوع سیستم ثبت اطلاعات و گزارش است.
بیت کوین اولین کاربرد بلاک چین بود که برای ذخیره اطلاعات دارایی کاربران استفاده شد.
در هر بلاک هر اطلاعاتی می‌تواند ثبت شود: از جرم و جنایت‌های یک فرد تا نمایش اطلاعات حساب برای دارایی‌ها مانند بیت کوین. در بلاک چین، اطلاعات در بلاکها قرار می‌گیرند و با هم به صورت زنجیره‌ای مرتبط میشوند.
“بلاک چین” در واقع نوعی دیتابیس یا پایگاه داده است که روی یک یا چند سرور خاص قرار ندارد، بلکه روی تمام کامپیوترهایی که به شبکه متصل می شوند، توزیع شده و بعضی کارشناسان فناوری اطلاعات معتقد هستند که در شبکه “بلاکچین” نظارت دولتی بر اینترنت محدود میشود و امکان اعمال فیلتر ضعیف میشود.
یک مثال برای درک بهتر بلاک چین
فناوری بلاک چین احتمالا بهترین اختراع پس از اینترنت بوده است.
این فناوری اجازه می‌دهد که بتوان بدون وجود یک نهاد مرکزی اقدام به تبادل ارزش کرد. تصور کنید که شما و من روی آب و هوای فردای تهران با هم یک شرط ۵۰ هزار تومانی می‌بستیم.
من می‌گفتم فردا هوا آفتابی است و شما می‌گفتید هوا بارانی است. در حال حاضر ۳ گزینه برای انجام چنین شرطی در اختیار داریم:
۱. میتوانیم به همدیگر اعتماد کنیم. اگر با هم دوست باشیم این راه خوبی برای مدیریت چنین شرایطی است. البته حتی دوست شما هم می‌تواند پولی پرداخت نکند.
۲. میتوانیم این شرط‌بندی را تبدیل به یک قرارداد کنیم. با وجود قرارداد طرفین تمایل بیشتری برای پرداخت پیدا می‌کنند.
البته اگر یکی از طرفین نخواهد به قرارداد پایبند باشد، طرف برنده باید برای احقاق حق خود به مراجع قانونی مراجعه کند و هزینه‌های حقوقی را نیز پوشش دهد.
۳. ما میتوانیم سراغ طرف سومی برویم هر کدام از ما ۵۰۰۰۰ تومان به او بدهیم. در آخر او پول برنده را پرداخت میکند.
البته این احتمال نیز وجود دارد که او با پول من و شما پا به فرار بگذارد. بنابراین عملا ۲ گزینه دارید: اعتماد یا قرارداد.
هیچ کدام از اینها بهترین راه‌حل موجود نیستند.
نمی‌توانیم به غریبه‌ها اعتماد کنیم و نمی‌توان کسی را مجبور به اجرای قرارداد کنیم مگر با صرف پول و زمان. فناوری بلاک چین جالب است چرا که گزینه دیگری به ما می‌دهد که ارزان و سریع است.
بلاک چین اجازه می‌دهد تا با نوشتن چند خط کد، یک برنامه روی بلاک چین شروع به کار کند که هر دو طرف ۵۰۰۰۰ تومان را برای آن برنامه ارسال می‌کنند.
این برنامه ۱۰۰۰۰۰ تومان را پیش خود نگه می‌دارد و به صورت خودکار هوای فردا را از چند منبع بررسی میکند. مهم نیست بارانی یا آفتابی باشد برنامه به صورت خودکار پول را برای برنده ارسال میکند.
هر طرف این معامله می‌توانند منطق برنامه را بررسی کند و وقتی برنامه روی بلاک چین شروع به کار کند کسی نمی‌تواند برنامه را دستکاری یا متوقف کند.
این همه تلاش برای یک شرط‌بندی کوچک شاید زیادی باشد اما فرض کنید همین کار را برای خرید خانه یا خودرو انجام دهید.
بلاک چین (Blockchain) چگونه کار می کند؟
برای درک مفهوم بلاک چین باید شبکه عظیمی را در نظر بگیرید که از تعداد زیادی نود با توان محاسبات کامپیوتری بسیار بالا تشکیل شده است.
هر یک از اعضای شبکه که بخواهد تراکنشی انجام دهد، ابتدا باید درخواست آنرا در شبکه صادر کند.
سایر نودهای موجود در شبکه در برخورد با هر درخواست تراکنش دو فعالیت اساسی انجام میدهند.
اول اینکه معتبر بودن آن تراکنش را از لحاظ Business Role (در مورد بیت کوین کافی بودن موجودی فرد درخواست دهنده) بررسی و تایید کنند.
دومین فعالیت اساسی در واقع پیدا کردن رمز پیچیده و تصادفی مورد نیاز بر اساس الگوریتم بلاک چین است که این رمز برای اضافه کردن آن تراکنش به دفتر دیجیتال مورد نیاز است.
نخستین نودی از شبکه که بتواند این دو فعالیت را با موفقیت به پایان برساند، آنرا به دفتر دیجیتال اضافه کرده و سپس برای اطلاع سایر نودها آنرا اعلام مینماید تا آنها نیز بتوانند خود را بروز کنند.
سایر نودها نیز از ادامه کار بروی آن تراکنش دست کشیده و پس از بروز رسانی دفتر دیجیتال به دنبال تراکنش بعدی میگردند.
نودی که در بررسی معتبر بودن و همچنین کشف رمز هر تراکنش قبل از همه موفق شود، جایزه ای دریافت میکند که از جنس پول دیجیتال است.
در هر ده دقیقه مجموعه تراکنشهای صورت گرفته در شبکه، در قالب یک Block از اطلاعات ایجاد و منتشر میشود که آن Block به Block قبل از خود لینک و در واقع در هم تنیده میشوند.
بر همین منوال همه بلوکهای بعدی به قبلیها لینک شده و شما برای اینکه بتوانید یک رکورد (یک سطر از دفتر یادداشت) را تغییر دهید باید بتوانید همه بلاکها را هک کرده و در واقع همه تراکنشهای صورت گرفته را روی میلیونها کامپیوتر به صورت همزمان هک کنید.
این کار تحقیقا محال است و در نتیجه ما به عنوان بشر امروزی میتوانیم از مواهب این دستاورد بزرگ استفاده کنیم. فناوری بلاک چین، یک دستاورد عمومی بشری است که تحت مالکیت هیچ کشور یا نهادی نبوده و مالکیت آن متعلق به نسل بشر است.
همان گونه که ملاحظه میکنید، سه اصل باز بودن، عدم تمرکز و غیر قابل هک بودن به خوبی توسط این نوآوری کم نظیر که با اختراع ماشین چاپ، اختراع موتور بخار و یا حتی اینترنت در یک طراز اهمیت قرار دارد پوشش داده میشود.
انواع بلاک چین (Blockchain)
بلاک چین عمومی انحصاری
مثال اجرایی: چند شرکت فروارده های گوشتی در ایالات متحده
در این بلاک چین افرادی خاص برای تأیید فعالیت‌ها انتخاب میشود.
این افرادمی‌تواند یک مقام، کارمند ارشد، دولت، موسسه یا اشخاص دیگری باشند. داده‌ها قابل مشاهده برای عموم هستند اما می‌توان از یک سری اطلاعات خاص محافظت کرد.
بلاک چین عمومی ضد انحصاری
مثال اجرایی: بیت کوین، اتریوم، لایت کوین و انواع سیستم های عمومی و آزاد مبتنی بر بلاک چین
اغلب شما این یکی را می‌شناسید. بیت کوین و اتریوم نمونه‌هایی از این نوع بلاک چین هستند.
در این نوع بلاک چین، ما انحصار تراکنش‌ها را در اختیار نداریم. برای مثال بیت کوین را در نظر می‌گیریم که یک دفترکل توزیع شده است.
بلاک چین خصوصی انحصاری
مثال اجرایی: سیستم‌های پرداخت حقوق با بلاک چین
این نوع بلاک چین می‌تواند برای نهاد‌های مختلف خصوصی و دولتی مورد استفاده قرارگیرد.
در این بلاک چین افرادی خاص برای تایید فعالیت‌ها انتخاب میشود و فقط افرادی خاص امکان مشاهده اطلاعات ثبت شده را دارند.
منبع: