تی اف تی پی یا TFTP مخفف Trivial File Transfer Protocol یک پروتکل انتقال فایل در شبکه کامپیوتری است که در این مقاله شما را با مفهوم آن و چگونگی کارکرد TFTP سرور آشنا خواهیم کرد، همراه داتیس نتورک باشید.
TFTP چیست؟
تی اف تی پی مخفف Trivial File Transfer Protocol یک پروتکل انتقال فایل در شبکه کامپیوتری است.
پروتکل انتقال فایل Trivial در جایی مورد استفاده قرار می گیرد که احراز هویت کاربر و مشاهده دایرکتوری لازم نباشد.
TFTP به جای پروتکل TCP از پروتکل UDP استفاده می کند.
پروتکل Trivial File Transfer Protocol نسخه‌ای ساده شده از پروتکل انتقال فایل یا FTP است که از پروتکل TCP که نیاز به کانکشن دارد، استفاده نمی‌کند بلکه از UDP روی IP port 69 بهره می‌گیرد.
با توجه به اینکه کانکشن برقرار نمی‌شود، از دست رفتن بسته‌های داده حین جابجایی فایل‌ها محتمل است و در نتیجه هم کلاینت و هم سرور می‌بایست این موضوع را مدیریت کنند.
پروتکل TFTP کمی کندتر است چرا که از قاب‌بندی پشتیبانی نمی‌کند.
در نتیجه اگر تأخیر در شبکه زیاد باشد، بازدهی آن کاهش پیدا می‌کند.
به همین علت است که معمولا در شبکه‌های محلی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
کاربرد های پروتکل انتقال فایل Trivial
از این پروتکل معمولا برای انتقال خودکار فایل های Boot و تنظیمات دستگاه هایی از قبیل روتر و سویچ در شبکه های محلی استفاده می شود.
یکی از مصارفی که TFTP سرورها برای ما دارند boot کردن دستگاه هایی مانند روترها و سویچ ها می باشد که حافظه مناسبی برای ذخیره سازی اطلاعات ندارند.
تی اف تی پی یکی از اساسی ترین قسمت های پروتکل PXE یا Preboot Execution Environment بر روی کارت های شبکه می باشد که امکان دریافت آدرس IP و Boot شدن سیستم قبل از رسیدن به سیستم عامل را فراهم می کند.
Firmware پروتکل PXE در داخل حافظه ROM یا NVRAM کارت های شبکه امروزی قرار گرفته است.
یکی دیگر از کاربردهای تی اف تی پی در شبکه این است که شما می توانید براحتی با استفاده از یک ترمینال ساده یا یک Thin Client با سرور TFTP ارتباط برقرار کنید و فایل های کوچک را براحتی بین این دو دستگاه رد و بدل کنید.
برای مثال:
معمولا برای بروز رسانی Firmware های دستگاه هایی مثل IP Phone ها یا Router ها می توانید Image آنها را درون TFTP سرور قرار بدهید و از طریق آن Firmware دستگاه را بروز کنید.
بسیاری از نرم افزارهایی که قبل از Boot شدن سیستم عامل قابلیت استفاده از شبکه را دارند مانند Solaris Jumpstart یا Symantec Ghost و از همه معروف تر سرویس WDS شرکت مایکروسافت برای رسیدن به مرحله نصب سیستم عامل تحت شبکه یا مواردی از این قبیل یک Kernel ساده را از طریق TFTP سرور Load می کنند تا بتوانند فرآیند های خود را ادامه دهند.
همچنین TFTP سرور برای نگهداری فایل های تنظیمات روترهای سیسکو نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
TFTP اولین بار در سال 1980 مورد استفاده قرار گرفت و Extension های مختلفی از این پروتکل نیز ارائه شد.
TFTP بر اساس یک پروتکل قدیمیتر به نام EFTP بنا گذاشته شد.
به دلیل عدم داشتن تمهدیدات امنیتی برای این پروتکل به دلیل نداشتن هرگونه سیستم احراز هویت استفاده از این پروتکل بسیار خطرناک است به گونه ای که فقط و فقط پیشنهاد می شود از تی اف تی پی در شبکه های داخلی و خصوص استفاده شود و به هیچ عنوان در شبکه های عمومی از تی اف تی پی استفاده نشود.
تی اف تی پی ذاتا برای کامپیوترهایی طراحی شده بود که حافظه و فضای لازم برای راه اندازی سرویس FTP را نداشتند.
امروزه تمامی دستگاه های شبکه ای از قبیل روتر و سویچ و امثال اینها از این پروتکل پشتیبانی می کنند.
روش کارکرد پروتکل TFTP
با توجه به اینکه TFTP نسخه ساده شده ای از FTP به حساب می آید بنابراین ساختار کاری تقریبا مشابه FTP دارد.
ساختار کاری تی اف تی پی نیز به شکل Client Server می باشد و ارتباطی که بین دو دستگاه در شبکه برقرار می شود.
از طریق TFTP Client فایل ها می توانند از تی اف تی پی سرور دانلود و یا به داخل TFTP سرور آپلود شوند.
TFTP از UDP برای انتقال داده ها استفاده می کند.
TFTP Client ها بصورت خط فرمانی در اکثر سیستم عامل های امروزی از قبیل ویندوز و لینوکس و MAC تعبیه شده اند اما کنسول های گرافیکی TFTP Client نیز امروزه بصورت رایگان در اینترنت قرار دارد که می توانید آنها را دانلود و استفاده کنید.
سیستم عامل های مایکروسافت بصورت ذاتی بر روی خود TFTP سرور ندارند.
اما سیستم عامل های دیگر از قبیل بینوکس و Mac OSX بر روی خود TFTP سروری به نام TFTPD را دارند که البته معمولا بصورت پیشفرض غیرفعال شده است.
شما می توانید براحتی با استفاده از ابزارهای رایگان راه اندازی TFTP سرور که در اینترنت برای ویندوز وجود دارد این سرویس را براحتی با در نظر گرفتن موارد امنیتی راه اندازی کنید.
سه نوع از بهترین نرم افزارهای رایگان راه اندازی TFTP سرور روی سیستم عامل ویندوز به شرح زیر هستند :
- tftpd32 Trivial File Transfer Protocol server
- Solarwinds Trivial File Transfer Protocol server
- Open Trivial File Transfer Protocol server
امیدواریم مقاله آشنایی با پروتکل تی اف تی پی و کارکرد آن برای شما عزیزان مفید بوده باشد.
داتیس نتورک را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید.