جاسوس افزار یا Spyware برنامه ای است که بدون اجازه کاربر روی سیستم کامپیوتری وی نصب شده، کنترل آن را از فرد می‌گیرد و اطلاعات شخصی وی را برای یک شخص ثالث می‌فرستد. در این مقاله شما را با مفهوم و انواع جاسوس افزار آشنا خواهیم کرد، همراه داتیس نتورک باشید.
Spyware چیست؟
جاسوس‌افزار برنامه‌ای است که بدون اجازه کاربر روی سیستم کامپیوتری وی نصب شده، کنترل آن را از فرد می‌گیرد و اطلاعات شخصی وی را برای یک شخص ثالث می‌فرستد.
جاسوس افزار به نرم افزارهایی اتلاق می شود که به نحوی اطلاعات مشخصی از کاربر را بدون رضایت و حتی اطلاع او به سرقت می برند.
جاسوس افزار به زبان ساده نوعی نرم افزار با رفتار بدخواهانه است که می‌خواهد اطلاعاتی درباره یک فرد یا سازمان را جمع آوری کند و سپس آن اطلاعات را به یک موجودیت دیگر ارسال کند، و این کار را برای آسیب زدن به کاربر انجام می دهد.
مثلا می خواهد حریم خصوصی کاربر را نقض کند، یا امنیت دستگاه او را به خطر بیاندازد.
اینگونه برنامه ها مستقیما دارای اثر تخریبی نیستند و وظیفه آن‌ها جمع آوری اطلاعات از روی کامپیوتر کاربر و نیز تحت نظر قرار دادن اعمال وی هنگام کار با رایانه و اینترنت است.
در نهایت این اطلاعات برای مقاصد خاص فرستاده می‌شود تا از آن‌ها در راه تجاری و تبلیغی و نظامی و نظارتی و… استفاده گردد.
«Spyware ها به این دلیل وجود دارند که اطلاعات، ارزشمند هستند».
این جمله، همه دلایل وجود جاسوس افزار ها و آگهی افزار ها را در یک جمله خلاصه و جمع‌بندی می‌کند.
نرم افزار Spyware به دستگاه حمله می کند و همچنین اطلاعات حساس و داده های کاربر را سرقت می کند و آن را به تبلیغ کنندگان، شرکت های جمع آوری داده یا کاربران خارجی منتقل می کند.
اگر یک نرم افزار بدون اجازه کاربر دانلود شود، هر نرم افزاری می تواند به عنوان نرم افزارهای جاسوسی شناسایی شود.
نرم افزارهای جاسوسی بسیار بحث برانگیز است زیرا، حتی در صورت نصب به دلایل بی معنا، می تواند حریم خصوصی کاربر نهایی را نقض کند و امکان سوء استفاده در این نوع Spyware ها بسیار زیاد است.
انواع Spyware
در یک تقسیم‌بندی کلی نرم‌افزارهای جاسوسی را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:
نرم افزارهای جاسوسی خانگی :
نرم‌افزاری که معمولا توسط صاحبان کامپیوترها به منظور آگاهی یافتن از تاثیرات اینترنت بر شبکه‌های کامپیوتری خودشان خریداری و نصب می‌گردد.
مدیران از این نرم‌افزار برای آگاهی از فعالیت‌های کارمندان استفاده می‌کنند.
بعضی افراد هم برای اطلاع از فعالیت‌های سایر اعضای خانواده این روش را به کار می‌برند.
مانند مشاهده محتویات اتاق‌های گفتگو توسط والدینی که فرزندانشان در آن‌ها شرکت می‌کنند.
همچنین این نوع Spyware می‌تواند توسط یک شخص ثالث بدون آگاهی صاحب کامپیوتر روی سیستم وی نصب شود و اطلاعات شخصی وی را جمع‌آوری کند.
نرم‌افزارهای جاسوسی تجاری :
نرم‌افزاری است که شرکت‌ها برای تعقیب فعالیت‌های کاربران در اینترنت استفاده می‌کنند.
این شرکت‌ها که وظیفه نصب جاسوس‌افزار روی سیستم‌های کامپیوتری دارند، اغلب اطلاعات حاصل را به بازاریابان می‌فروشند و آن‌ها کاربر را با تبلیغات خاص که با علائق وی مطابقت دارد و برایش جذاب است، مورد هدف قرار می‌دهند.
تاریخچه جاسوس افزار
اولین باری که واژهٔ Spyware در موضوعات مربوط به نرم‌افزارهای کامپیوتری مورد استفاده قرار گرفت، به سال 1994 برمی‌گردد که یک پُست یوزنت حاوی این پیغام در خط موضوعش بود: “Info wanted on spy-ware”.
اما استفاده از تکنیک‌های جاسوس‌افزار، یقیناً به قبل از استفاده از واژهٔ جاسوس‌افزار برمی‌گردد.
کاربردهای نظامی جاسوسی، از دوران خیلی قدیم شناخته شده بود.
نمی‌توان پذیرفت که تکنیک‌های جاسوس‌افزاری، قبل از ۱۹۹۴، توسط سازمان‌های ارتشی و اطلاعاتی استفاده نمی‌شده است.
در سال ۲۰۰۰، آقای گریگور فرند در توصیف دیوار آتش شخصی خود به نام زون آلارم، از واژه Spyware استفاده کرد.
اما استفاده رسمی از این کلمه بعد از سال ۲۰۰۱ بود؛ زمانی که آقای استیو گیبسون، رئیس مرکز تحقیقات گیبسون، متوجه نصب یک نرم‌افزار تبلیغاتی روی سیستم کامپیوتری خود شد که اطلاعات شخصی او را برای فرد دیگری ارسال می‌کرد.
به همین دلیل وی یک برنامه ضدجاسوسی طراحی کرد و آن را اوپت اوت نامید.
امیدواریم مقاله آشنایی با جاسوس افزار ها مفید بوده باشد.
داتیس نتورک را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید.