افزایش سرمایه در بورس به چه معناست؟ در این مقاله ضمن آشنایی با معنی، انواع روش های افزایش سرمایه و مزایا و معایب آن را به زبان ساده بررسی خواهیم کرد، در ادامه همراه داتیس نتورک باشید.
افزایش سرمایه در بورس چیست؟
افزایش سرمایه یکی از اصطلاحاتی است که ممکن است بارها هنگام مطالعه مقاله های آموزشی درباره بورس با آن مواجه شده باشید اما به درستی معنای آن را ندانید!
بسیاری از فعالین بازار سرمایه و بورس با شنیدن خبر افزایش سرمایه یک شرکت خوشحال می شوند و انتظار کسب سود با خرید سهام آن شرکت قبل از افزایش سرمایه و فروش بعد از آن را دارند.
اما بد نیست بدانید افزایش سرمایه چه معنایی دارد و با انواع آن نیز آشنا شوید. در ادامه این مقاله همراه داتیس نتورک باشید.
همه شرکتها در طول فعالیت خود به دلایل مختلف مانند سرمایه گذاری‌های جدید، برنامه‌های طرح و توسعه، خارج شدن از زیان، اصلاح ساختارهای مالی شرکت و….. نیاز به تامین منابع مالی بیشتری نسبت به آنچه که در اختیار شرکت است پیدا می‌کنند.
همه شرکت ها در طی چرخه حیات خود در مقاطعی از زمان به دلایل مختلف نیاز به منابع مالی بیشتری نسبت به آنچه که در اختیار دارند ، پیدا می کنند.
افزایش سرمایه در بورس به چه معناست؟
یکی از روش هایی که می توانند به این منابع مالی جدید دست پیدا بکنند افزایش سرمایه است.
در بورس حتی خبر افزایش سرمایه یک شرکت نیز می تواند قیمت سهام آن را دستخوش تغییرات قابل توجهی بکند.
حال روش‌های مختلفی برای این تامین مالی وجود دارد مانند وام بانکی، انتشار اوراق قرضه، افزایش سرمایه.
افزایش سرمایه منافع بیشتری نسبت به گرفتن وام بانکی یا انتشار اوراق قرضه برای شرکت دارد.
زیرا شرکت با ورود نقدینگی جدید از محل افزایش سرمایه با شرایط آسوده‌تر به سرمایه گذاری خواهد پرداخت،
درصورتی که گرفتن وام بانکی و بازپرداخت آن ریسک و مشکلات خود را خواهد داشت یا با انتشار اوراق قرضه ملزم به پرداخت سود اوراق را خواهد بود.
شرکتها برای افزایش سرمایه باید تعدادی سهام جدید منتشر کنند و به سهامداران بفروشند تا مبلغ مورد نیاز برای افزایش سرمایه را تأمین کنند.
افزایش سرمایه شرکتها از منابع متفاوتی تامین می‌شود که در ادامه انواع روش‌های افزایش سرمایه و محل تامین آن بررسی شده است.
تفاوت اصلی بین انواع روش های افزایش سرمایه،در محل تامین این منابع جدید است.
انواع روش های افزایش سرمایه
انواع روش های افزایش را می‌توان به ۴ روش زیر تقسیم بندی کرد:
- افزایش از محل اندوخته‌ها ( تبدیل سود تقسیم نشده سال‌های قبل به سرمایه )
- افزایش از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها
- افزایش از محل آورده نقدی سهامداران شرکت (حق تقدم)
- افزایش به روش صرف سهام (سلب حق تقدم)
1- افزایش سرمایه از محل سود انباشته
طبق قانون تجارت شرکت ها موظف هستند سالیانه درصدی از سود خود را نزد خود نگهداری شوند.
این سود در حسابی تحت عنوان سود انباشته در صورت های مالی شرکت ثبت می شود.
در مواقعی که شرکت سود انباشته مناسبی دارد، تصمیم می گیرد که افزایش سرمایه خود را از این روش انجام بدهد و با این کار منابع جدید مورد نیاز خود را تامین کند.
پس در روش سود انباشته عملا جریان نقدینگی جدید به شرکت وارد نمی شود.
پس به دلیل اینکه سهامداران پولی برای سهام جدید خود پرداخت نمی کنند به سهامی که به این روش به سهامدار تعلق می گیرد، سهام جایزه هم گفته می شود.
در روش سود انباشته درصد مالکیت شما در شرکت تغییری پیدا نمی کند. یعنی به همان نسبت که سرمایه شرکت زیاد می شود تعداد سهام شما نیز افزایش پیدا می کند.
از نظر تئوریک میزان دارایی شما نیز تغییری نمی کند، یعنی به همان نسبت که تعداد سهام شما زیاد می شود قیمت سهام کاهش پیدا می کند.
2- افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها
در افزایش از محل تجدید ارزیابی دارایی ها، شرکت دارایی های ثابت مشهود خود را نظیر زمین، ساختمان، ماشین آلات و تجهیزات، سرمایه گذاری ها و … را مورد تجدید ارزیابی قرار می دهند.
با این کار ارزش دارایی های شرکت در ترازنامه به روز می شود.
در نتیجه از آنجایی که معادله حسابداری در ترازنامه باید برقرار باقی بماند و بدهی های شرکت نیز تغییری نکرده، سرمایه شرکت باید افزایش پیدا بکند تا این معادله برقرار بماند.
در این روش نیز پولی به شرکت وارد نمی شود و فقط یک عملیات حسابداری در صورتهای مالی شرکت رخ می دهد.
در این روش نیز به همان مقدار که تعداد سهام شما افزایش پیدا می کند قیمت آن کاهش پیدا می کند.
در نتیجه تغییری در دارایی شما رخ نمی دهد.
3- افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
در مواقعی که شرکت سود انباشته مناسبی ندارد و یا می خواهد که منابع مالی جدید به شرکت وارد کند از محل آورده نقدی سهامداران اقدام به افزایش می کند.
به دلیل اینکه افزایش سرمایه از این روش، نیازمند تأمین منابع جدید از سوی سهامداران فعلی شرکت است،
شرکت حق استفاده و حضور در آن را ابتدا به سهامداران شرکت میدهد.
به این صورت که اوراقی تحت عنوان حق تقدم سهام در اختیار سهامداران فعلی قرار می گیرد.
سهامدار در مدت زمان مجاز برای معاملات این اوراق که معمولا ۲ ماه است و به آن مهلت پذیره نویسی گفته می شود، می تواند یکی از دو کار را انجام دهد:
پرداخت مبلغ اسمی سهام:
در این روش شما به ازای هر سهم باید مبلغی را دراین بازه زمانی ۲ماهه به شرکت پرداخت نمایید.
این مبلغ در ایران معمولا ۱۰۰۰ ریال (قیمت اسمی سهم) است.
با این کار پس از طی شدن مراحل افزایش سرمایه، حق تقدم شما تبدیل به سهم عادی می شود.
فروش حق تقدم:
اگر شما به هر علتی تمایل نداشته باشید که از حق تقدم های خود استفاده کنید می توانید در این بازه زمانی ۲ ماهه حق تقدم های خود را به سرمایه گذاران دیگر بفروشید.
این حق تقدم ها مثل سهام عادی در بورس قابل معامله هستند. مثلا حق تقدم ایران خودرو با نماد خودرو، با نماد خودروح معامله می شود.
قیمت حق تقدم به اندازه آورده شما (معمولا ۱۰۰۰ ریال) از قیمت روز سهم اصلی در بازار کمتر است.
نکته: اگر شما به هر علتی مبلغ اسمی سهام را پرداخت نکنید و همچنین حق تقدم خود را نیز به فروش نرسانید، پس از اتمام مهلت پذیره نویسی حق تقدم سهام شما به فروش می رود.
یعنی شرکت حق تقدم های استفاده نشده را از طریق بورس به فروش می رساند و مبلغ حاصل از فروش را بعد از کسر کارمزدها به حساب شما واریز می کند.
قیمت فروش در این مواقع معمولا نزدیک به قیمت روزهای آخر پذیره نویسی حق تقدم هاست.
4- روش صرف سهام
در این روش، شرکت سهام خود را به مبلغی بیش از قیمت اسمی و از طریق پذیره نویسی به فروش رسانده و تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی سهام را، به حساب اندوخته منتقل و یا در ازای آن سهام جدید، به سهامداران قبلی میدهد.
در افزایش به روش صرف سهام بجای انتشار سهام عادی با ارزش اسمی، پذیره نویسی سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه به قیمت بازار انجام میگیرد.
منظور از صرف سهام، اضافه ارزش سهام یعنی ما به التفاوت ارزش بازاری و اسمی سهام میباشد.
شرکت در خصوص صرف سهام سه کار می توانند انجام دهند:
- انتقال اضافه ارزش به اندوخته شرکت
- تقسیم نقدی اضافه ارزش به سهامداری قبلی
- دادن سهام جدید به سهامداران قبلی
- در مورد فروش هم دو کار می توانند انجام دهند
- فروش با حفظ حق تقدم
- فروش با سلب حق تقدم
مراحل افزایش سرمایه
زمانی که شرکت نیازمند ارتقای سرمایه باشد ابتدا پیشنهاد هیئت مدیره به مجمع عمومی فوق العاده در خصوص افزایش سرمایه و محل تامین آن در سامانه کدال اطلاع رسانی می‌شود.
انجام افزایش سرمایه یاد شده منوط به موافقت سازمان بورس و اوراق بهادار و تصویب مجمع عمومی فوق العاده است.
پس از اظهارنظر حسابرس و بازرس قانونی نسبت به گزارش توجیهی هیئت مدیره در خصوص افزایش سرمایه و موافقت سازمان بورس اوراق بهادار هیئت مدیره مجمع عمومی فوق العاده ای را برگزار می‌کند که حداقل ۱۰ روز زودتر آگهی مجمع فوق العاده در سامانه کدال اطلاع رسانی می‌شود.
2 روز قبل مجمع هم نماد متوقف می‌شود که در آن پیشنهاد افزایش سرمایه و دلایل و روش آن را به دیگر سهام داران اعلام می‌کند و پس از آن برای تصمیم گیری قطعی اجرای آن رای گیری می‌شود .
اگر این پیشنهاد تصویب شد اقدامات قانونی انجام و سپس ارتقای سرمایه در مرجع ثبت شرکتها به ثبت رسیده و به پرتفوی سهام داران اضافه می‌شود.
کدام نوع افزایش برای شرکتها بهتر است؟
از آنجایی که ساختار شرکتها با یکدیگر تفاوت دارد، در نتیجه هر شرکت پیچیدگی های خاص خودش را دارد. پس
نمی توان یک نسخه کلی برای همه شرکتها در نظر گرفت.
اما به صورت کلی آن نوع از ارتقای سرمایه که باعث شود منابع جدید به شرکت وارد شود می تواند وضعیت بهتری را برای شرکت ایجاد کند.
پس افزایش سرمایه از آورده نقدی و از طریق صرف سهام می تواند به صورت کلی بهتر قلمداد شود. همچنین روش تجدید ارزیابی دارایی ها از آنجایی که عملا پولی وارد شرکت نمی شود، صرفا یک عملیات حسابداری برای بهبود صورتهای مالی شرکت محسوب می شود.
روش سود انباشته نیز مزیت اصلی که دارد این است که باعث می شود حداقل سود انباشته شرکت از آن خارج نشود و در شرکت باقی بماند و مورد استفاده قرار گیرد.
امیدواریم مقاله آشنایی با مفهوم ارتقای سرمایه در بورس برای شما عزیزان مفید بوده باشد.
داتیس نتورک را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید.