بایوس یا BIOS مخفف Basic Input/Output System برنامه ای است که میکرو پردازنده کامپیوتر از آن برای شروع سیستم کامپیوتر بعد از روشن کردن استفاده می کند. در این مقاله قصد داریم شما را با مفهوم BIOS بیشتر آشنا کنیم، همراه داتیس نتورک باشید.
BIOS چیست؟
بایوس برنامه ای است که میکرو پردازنده کامپیوتر از آن برای شروع سیستم کامپیوتر بعد از روشن کردن استفاده می کند.
همچنین جریان داده ها بین سیستم عامل و دستگاه های متصل مانند هارد دیسک ، ویدیو آداپتور ، کی بورد ، ماوس و پرینتر را مدیریت می کند.
برنامه BIOS از قبل در سیستم عامل کامپیوتر نصب شده است و این اولین نرم افزاری است که هنگام روشن شدن کار می کند.
BIOS بخشی جدایی ناپذیر از کامپیوتر شما است که از هنگام خرید با کامپیوتر شما همراه است.
در مقابل ، سیستم عامل می تواند توسط سازنده یا فروشنده یا از پیش نصب شده باشد یا توسط کاربر نصب شود.
BIOS برنامه ای است که در یک تراشه EPROM قابل دسترسی برای ریز پردازنده است.
عملکرد بایوس چگونه است؟
وقتی کامپیوتر خود را روشن می کنید ، ریز پردازنده کنترل را به برنامه BIOS منتقل می کند ، که همیشه در همان مکان در EPROM قرار دارد.
هنگامی که BIOS رایانه شما را بوت و راه اندازی کرد ، ابتدا تعیین می کند که آیا همه نیازمندی ها در جای خود و عملیاتی هستند و سپس سیستم عامل (یا بخش های اصلی آن) را از هارد دیسک کامپیوتر به حافظه دسترسی تصادفی کامپیوتر (RAM) منتقل می کند.
پس فهمیدیم بایوس (BIOS) برنامهای روی قطعهای از مادربورد (Motherboard) است که وظیفه هماهنگ کردن و پیکربندیهای پایهای و همچنین بوت کردن سیستم عامل را بر عهده دارد.
BIOS معمولا با نامهای زیر نیز شناخته میشود:
- System BIOS (بایوس سیستم)
- ROM BIOS (بایوس فقط خواندنی)
- PC BIOS (بایوس کامپیوتر)
- بایاس یا بیوس (به اشتباه)
تاریخچه
مفهموم BIOS برای اولین بار توسط Gary Kildall (که یک محقق کامپیوتر بود) بیان شد و برای اولین بار در سیستم عاملش CP/M ظاهر شد.
بعدها در نسخههایی از سیستم عامل MS-DOS فایلهایی قرار گرفتند که کار مشابه BIOS را انجام میدادند.
وظایف BIOS
همانطور که گفته شد، بایوس کارهای ابتدایی برای راه اندازی سیستم را انجام میدهد.
این کارهای ابتدایی همان وظایف بایوس هستند که تعدادی از آنها عبارت اند از:
Power On Self Test (به اختصار POST)
بایوس قطعات سخت افزاری را قبل از راه اندازی سیستم عامل تست و آزمایش میکند تا از سالم بودن و کارکردن صحیح آنها مطمئن شود.
درصورت وجود مشکلی در قطعات سخت افزاری (مثلاً نصب نبودن RAM) این خطا توسط بوقهایی که به Beep معروف اند به کاربر اطلاع داده میشود.
درایو های بایوس
درایوها رابط بین سخت افزار و نرم افزار هستند.
بایوس نیز با استفاده از درایوهای سطح پایین امکان کنترل سایر قطعات و ورودیها مانند کیبورد را فراهم میکند.
به این ترتیب امکان کنترل کردن قطعات و آماده سازی آنها فراهم میشود.
پیکربندیهای بایوس
بایوس به کاربر این امکان را میدهد که بنابر نیاز وی، تطابق و هماهنگی قطعات، کارایی و عملکرد سیستم، تنظیمات پایهای سخت افزارها را انجام دهد.
برای مثال کاربر میتواند برای حافظههای مختلف اولویت بوت شدن را تنظیم کند، ماژول صدای Onboard، کنترلر USB را تنظیم کند، درگاههای مختلف از جمله درگاه موازی و سریال را پیکربندی کند، درصورت نیاز منابع را Overclock کند و … .
این کار با استفاده از رابط بایوس یعنی Setup انجام میگیرد.
راه اندازی سیستم عامل
مهمترین وظیفه بایوس. بایوس با استفاده از رکورد راه انداز اصلی (MBR) موجود در حافظههای جانبی، کنترل سیستم را به سیستم عامل میسپارد.
این فرایند آخرین کاری است که بایوس هنگام روشن کردن کامپیوتر انجام میدهد.
بایوس برای این کار به ترتیب حافظههایی که برای بوت شدن اولویت بندی شدهاند را چک کرده و درصورتی که همه چیز Ok باشد (!) سیستم عامل را بارگذاری میکند.
کنترل قطعات سخت افزاری
این مورد یکی از مهمترین وظایف بایوس است. بایوس با استفاده از درایوها و پیکربندیهای خود، منابع سیستمی را کنترل میکند.
این کنترل ابتدایی و پایهای بوده و صرفاً به معنای بالا بردن کارایی نیست.
فعال کردن بایوس سایر قطعات
ممکن است فکر کنید که بایوس خودش به تنهایی عمل آماده سازی را انجام میدهد اما اگر دقت کنید، برای مثال انواع مختلفی از کارتهای گرافیک با درایوهای مختلف وجود دارد.
گنجاندن این همه درایو در بایوس تقریباً غیرممکن است. IBM با یک ایده عالی این مشکل را برطرف کرد؛ نصب کردن یک بایوس دیگر روی کارتهای اضافی از قبیل کارت گرافیک.
به این ترتیب بایوس مادربورد فقط بایوس کارت گرافیک را شناخته و آن را فعال کرده و ما تصویر را از طریق آن بایوس هنگام روشن کردن کامپیوتر بدست میآوریم.